Ακόμα και στη σύγχρονη κοινωνική ζούγκλα ζούμε σε γειτονιές. Τσιμεντένιες, «πολυκατοικιένιες», αλλά
γειτονιές. Οι παλιοί κάτι ήξεραν όταν μέσα από
παροιμίες και γνωμικά εξείραν τη σημασία της καλής
γειτονίας.
Πραγματικά από καθαρά ψυχολογική σκοπιά είναι
εξαιρετικά σημαντικό για την ψυχική μας ισορροπία να
έχουμε καλές σχέσεις με τους γείτονές μας ή , ο,που
αυτό δεν είναι εφικτό, να μην έχουμε κακές σχέσεις.
Ο χώρος του σπιτιού μας είναι χώρος ιερός, είναι το
καταφύγιό μας, είναι ο ναός της οικογένειάς μας. Είναι
εξαιρετικά σημαντικό να περιβάλλεται από αγάπη και
θετική ενέργεια. Οι γείτονές μας, οι άνθρωποι που ζούν
δίπλα μας, μπροστά μας, πίσω μας, από πάνω μας, από
κάτω μας, να είναι θετικοί προς την οικογένειά μας ή
τα άτομά μας ή τουλάχιστον να μην είναι εχθρικοί και
να μας υβρίζουν φωναχτά και σιωπηρά. Οταν ο άνθρωπος
ζει μέσα σε ένα εχθρικό και αρνητικό περιβάλλον η
ηρεμία του διαταράσσεται και πολύτιμος χρόνος
σπαταλιέται σε έγνοιες και «σκουπίδια» άλλων.
Γιατί λέω έγνοιες και σκουπίδια άλλων; Φυσικά δεν
αναφέρομαι στα υλικά απόβλητα, τα οποία κι αυτά είναι
καλά να τα απαλλασσόμαστε συγυρισμένα και με σεβασμό
προς το περιβάλλον μας το φυσικό και το ανθρώπινο.
Μιλώ για τα ψυχολογικά σκουπίδια. Το θυμό, το μίσος,
την κακία που μερικοί κακοί γείτονες κουβαλούν μέσα
τους και το ξεφορτώνονται στα μούτρα και στις ψυχές
των ανίδεων γειτόνων τους.
Πραγματικά όλοι γνωρίζουμε από ιδίαν πείραν ή από
διηγήσεις άλλων πως κάποιοι άνθρωποι συστηματικά
παίζουν το ρόλο του κακού γείτονα για όποιον έχει την
ατυχία να κατοικήσει κοντά στο σπίτι τους. Ενοχλούνται
με την παραμικρή φασαρία που κάνει ο γείτονάς τους ή
τα παιδιά του, ενοχλούνται με την αυλή του γείτονά
τους ή το μπαλκόνι του, δεν ανέχονται το σκύλο ή το
γάτο του, θέλουν να ξεφορτωθούν πάση θυσία την
παρουσία του «ανεπιθύμητου» γι’αυτούς γείτονά τους.
Στην αρχή, μόλις μετακομίσει στη γειτονιά ο καινούριος
αρχίζουν τις παρατηρήσεις, μετά συνεχίζουν με
καυγάδες, στη συνέχεια καλούν την αστυνομία για ψύλλου
πήδημα. Ο γείτονάς τους είναι η αιτία των κακών τους,
των φανερών και των αφανών. Κρυολόγησαν; φταίει ο
γείτονάς τους. Οι δουλειές τους δεν πάει καλά; Πάει ο
γείτονάς τους φταίει. ΄Εχουν αϋπνίες λόγω άγχους ή
κατάθλιψης; Κι αυτά τα ρίχνουν στο γείτονα. Τοποθετούν
το γείτονά τους στο ρόλο του εξιλαστήριου θύματος για
«πάσα νόσο και πάσα μαλακία» που τους συμβαίνει
προσπαθώντας έτσι να ξεγελάσουν εαυτούς και αλλήλους
για τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων τους.
Κι ο ανίδεος γείτονας; Στην αρχή προσπαθεί ευγενικά να
επικοινωνήσει μαζί τους και να καταλάβει τη γίνεται.
Επειδή όμως η αιτία του κακού δεν είναι ο ίδιος αλλά
τα προσωπικά προβλήματα αυτού που προκαλεί τους
καυγάδες, η ευγένεια δεν οδηγεί πουθενά και στο τέλος
φυσικό είναι κι αυτός να μπλεχτεί σ’αυτό το φαύλο
κύκλο του αναίτιου αλλά ψυχοφθόρου καυγά. Αν ήξερε ο
κακόμοιρος, αν ήταν προετοιμασμένος για το τι θα
συναντούσε στην καινούρια του γειτονιά, αν μάθαινε από
πριν πως τα ίδια έκανε ο κακός γείτονας και στον
προηγούμενο φουκαριάρη που είχε την ατυχία να ζει
δίπλα του, ίσως να μην μπλεκόταν τόσο έντονα σ’αυτήν
την ιστορία. Επειδή όταν γνωρίζεις πως ο άλλος που σου
επιτίθεται δεν έχει στην ουσία τίποτα μαζί σου, απλά
βγάζει τα απωθημένα του πάνω σου, τότε δεν το παίρνεις
τόσο σοβαρά το ζήτημα και δεν αναλώνεσαι σε
αναποτελεσματικές προσπάθειες συμφιλίωσης.
Καλά όλα αυτά, και πώς μπορούμε να τους απαλλαγούμε;
Μετακομίζουμε. Παίρνουμε τα «αππουρτού» μας και
τραβούμε για άλλη γειτονιά, αφού πρώτα πάρουμε σωστά
τις πληροφορίες για τους νέους γείτονες.
Πραγματικά, αυτή είναι η μόνη δραστική λύση. Με
σίγουρο αποτέλεσμα.
Μα αυτό είναι πολύ δύσκολο θα μου πείτε. Κι αν το
σπίτι είναι ιδιόκτητο; Θα αλλάξουμε σχολείο στα
παιδιά; Σωστό, πολύ λίγοι βολεύονται να μετακομίσουν.
Οσοι μπορείτε πάντως, να το πράξετε χωρίς δεύτερη
σκέψη. Για να απαλλαγείτε από τα ξένα σκουπίδια.
Αν δεν μπορούμε όμως να μετακομίσουμε, για τους λόγους
που αναφέρθηκαν πιο πάνω και για άλλους, τότε πρέπει
να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε να δεχόμαστε
σκουπίδια που δεν μας ανήκουν και να βάλουμε το
γείτονα στη θέση του. Δηλαδή να του δώσουμε το μήνυμα
πως δεν ανεχόμαστε να γινόμαστε δέχτες της δικής του
απροθυμίας να παραδεχθεί και να αντιμετωπίσει τα δικά
του προβλήματα. Να γίνουμε δηλαδή αναίσθητοι μπροστά
στις επιθέσεις του. Να σταματήσουμε να του απαντούμε
όταν μας επιτίθεται, να σταματήσουμε να το συζητούμε
και να το σχολιάζουμε μεταξύ μας και με άλλους
ανθρώπους αυτό το αισχρό που συμβαίνει. Να αρχίσουμε
να ζούμε σα να μη συμβαίνει τίποτα από όλα αυτά που
κάνει ο γείτονάς μας. Να σταματήσουμε δηλαδή
ν’αντιδρούμε. Να μην παίζουμε πια το παιχνίδι του. Να
συνειδητοποιήσουμε πως ο άνθρωπος αυτός δεν έχει
πρόβλημα μ’εμάς αλλά με τον εαυτό του, άλλωστε κι όλη
η γειτονιά τον έχει ήδη καταλάβει. Εάν χρειαστεί
βέβαια, πρέπει να λάβουμε και τα απαραίτητα νομικά
μέτρα για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και την
οικογένειά μας. Μια σύσταση από την αστυνομία πως θα
την πάθει όταν καταγγέλει συνεχώς αναίτια δε θα
έβλαφτε. Και μια επιστολή από το δικηγόρο μας που θα
τον προειδοποιεί για τις συνέπειες των πράξεών του εάν
συνεχίσει να παρενοχλεί το σπίτι μας καλό θα έκανε.
Ολα αυτά όμως, ενώ εμείς θα παραμένουμε αδρανείς και
αναίσθητοι, ακριβώς επειδή θα ξέρουμε καλά πως αυτός ο
άνθρωπος δεν έχει πρόβλημα με εμάς όπως διατείνεται,
αλλά με τον εαυτό του.
΄Οπως και να το κάνουμε καλύτερα θα ήταν να βρίσκαμε
ένα καλό γείτονα, αλλά και μ’αυτόν που έχουμε καλά θα
τα κάνουμε. Με τον εαυτό μας!
Θέκλα Πετρίδου
ψυχολόγος
Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αγλαντζιά το 2005
