Ένα συχνό ερώτημα που έχουν οι άνθρωποι που σκέφτονται το διαζύγιο είναι κατά πόσον ο γάμος τους έχει δυνατότητα θεραπείας ή σωτηρίας.
Συχνά ακούω την ερώτηση:
Μπορούμε να τα βρούμε;
Μπορούμε να αποφύγουμε τον χωρισμό;
Εκτός από το διαζύγιο υπάρχει μήπως άλλη λύση;
Σε αυτή την ερώτηση, κανείς συνειδητοποιημένος ψυχολόγος δεν μπορεί να απαντήσει με ένα ΝΑΙ ή ένα ΌΧΙ. Ούτε φυσικά να πάρει ο ίδιος την ευθύνη για την λήψη μιας τόσο σοβαρής απόφασης όπως το διαζύγιο.
Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Το κάθε ζευγάρι έχει διαφορετικούς λόγους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Υπάρχει όμως μια κατηγορία γάμων που δεν έχουν καμία πιθανότητα για σωτηρία.
Κι αυτοί είναι οι νεκροί γάμοι.
Τι σημαίνει νεκρός γάμος;
Για να ορίσουμε την έννοια του νεκρού γάμου, χρειάζεται να το κάνουμε σε συνάρτηση με τον ορισμό της έννοιας του ζωντανού γάμου.
Σε ένα ζωντανό γάμο οι δύο σύζυγοι:
-
- Έχουν φυσιολογική, ενήλικη, ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, με συχνότητα το λιγότερο δύο φορές τον μήνα. Σε αυτό συμφωνεί και το Οικογενειακό Δίκαιο στη χώρα μας, όπου ορίζεται η ημερομηνία διάστασης ενός ζευγαριού η ημερομηνίααπό την οποία σταμάτησαν να κάνουν σεξ, και όχι αυτήν από την οποία έφυγε ο ένας από το σπίτι.
- Ο λόγος που και οι δυο θέλουν συνειδητά να είναι μαζί, είναι επειδή αγαπιούνται και απολαμβάνουν την συντροφιά ο ένας του άλλου, και όχι επειδή φοβούνται τις τυχόν συνέπειες που θα είχε ένας χωρισμός. Αν μένετε με τον σύντροφο σας συνειδητά «για τα παιδιά», τότε ο γάμος σας σίγουρα δεν είναι ζωντανός. Χωρίς να σχολιάσω πόσο βλαβερό ψυχικά είναι για τα παιδιά να μεγαλώνουν σε ένα νεκρό γάμο.
- Δεν έχουν μετανιώσει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος για την επιλογή συντρόφου και για τον γάμο τους. Εάν έχετε μετανιώσει που παντρευτήκατε και που παντρευτήκατε το συγκεκριμένο πρόσωπο, τότε σίγουρα ο γάμος σας δεν είναι ζωντανός.
- Οι δύο σύντροφοι επιδιώκουν συνειδητά, και τους αρέσει να περνούν ποιοτικό χρόνο μόνοι τους, χωρίς παιδιά, φίλους, συγγενείς. Εάν ζείτε σε ένα γάμο όπου αποφεύγετε να περάσετε χρόνο μαζί με τον σύντροφο σας, και πάντα ψάχνετε παρέα και περισπασμούς για να αντέξετε μια έξοδο, ή τις διακοπές που θα είναι κι αυτός/η, σίγουρα δεν έχετε ζωντανό γάμο.
. Σε ένα ζωντανό γάμο οι άνθρωποι θέλουν να παραμείνουν μαζί έστω κι αν δεν έχουν αποκτήσει παιδιά. Πιο σημαντική είναι η σχέση τους και όχι ο ρόλος του γονιού και η εκπλήρωση της κοινωνικής επιταγής για αναπαραγωγή του είδους. Εάν δεν βλέπουμε το λόγο να παραμείνουμε μαζί με κάποιον, όταν δεν μπορούμε να κάνουμε παιδιά, τότε σίγουρα ο γάμος μας δεν είναι ζωντανός.
- Σε ένα ζωντανό γάμο δεν μπορεί ο ένας σύντροφος να κρατήσει μυστικά από τον άλλον. Το πρώτο πρόσωπο στο οποίο θα εκμυστηρευτεί οτιδήποτε του συμβαίνει, είναι ο σύντροφος του. Όταν βρισκόμαστε σε ένα γάμο όπου έχουμε κωδικούς στο κινητό μας, που δεν τους γνωρίζει ο σύντροφος μας, που έχουμε λογαριασμούς στα κοινωνικά δίκτυα με ψευδώνυμα, που δεν έχει ιδέα ο σύντροφος μας, που έχουμε φίλους που δεν τους γνωρίζει ο σύντροφος μας, που λέμε ψέματα για τα πού πάμε και τα ταξίδια μας, τότε σίγουρα ο γάμος μας δεν είναι ζωντανός
Διευκρίνηση:
Παρόλο που πρώτη και καλύτερη ένδειξη για νεκρό γάμο είναι αυτή της απουσίας σεξουαλικών επαφών, υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπου οι δύο σύντροφοι απέχουν από το σεξ για λόγους υγείας.
Κάποιες σωματικές και κάποιες ψυχικές παθήσεις και η θεραπεία τους, μπορεί να επιφέρουν μείωση της επιθυμίας για σεξ ή της σεξουαλικής δεινότητας. Ένα παράδειγμα είναι αυτό της κατάθλιψης: ένας άνθρωπος που υποφέρει από κατάθλιψη μπορεί να μην έχει διάθεση για σεξουαλική επαφή. Εάν ο άνθρωπος αυτός, άνδρας ή γυναίκα, αγαπά τον σύντροφο του, επιλέγει συνειδητά επειδή τον θέλει να είναι μαζί του, τότε οφείλει να αναζητήσει θεραπεία. Και υπάρχουν σήμερα θεραπείες για την κατάθλιψη. Όταν ένας άνθρωπος αντιμετωπίσει την κατάθλιψη με ψυχοθεραπεία και αντικαταθλιπτικά φάρμακα, η σεξουαλική του όρεξη επανέρχεται, και εάν είναι ζωντανός ο γάμος του με τον σύντροφο του, θα επιθυμεί και θα επιδιώκει να έχει σεξουαλικές επαφές μαζί του και δεν θα τον αποφεύγει.
Υπάρχουν κάποιες χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης και η υπέρταση που η κακή ρύθμιση της υγείας τους ασθενούς ή ακόμη και αυτή η φαρμακευτική αγωγή (αυτό ισχύει κυρίως για κάποια αντιυπερτασικά φάρμακα) μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα όπως στυτική δυσλειτουργία για τους άνδρες και μείωση σεξουαλικής επιθυμίας για τις γυναίκες. Σε αυτή την περίπτωση πάλι υπάρχουν ιατρικοί τρόποι για να αντιμετωπιστεί επαρκώς αυτό το πρόβλημα. Εκτός του ότι χρειάζεται όταν έχουμε μια χρόνια ασθένεια να κάνουμε σωστά την θεραπεία μας και να προσέχουμε την διατροφή μας, συχνές επισκέψεις στον θεράποντα γιατρό μας και τον ουρολόγο μας, μπορούν να μας βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος.
Εάν πραγματικά θέλουμε και αγαπούμε τον σύντροφο μας, τότε έχουμε ως προτεραιότητα μας το να επιλύσουμε τα θέματα υγείας που εμποδίζουν την ομαλή σεξουαλική ζωή του ζευγαριού μας.
Το να έχουμε κάποιο πρόβλημα, και να μην παίρνουμε μέτρα για να το επιλύσουμε, αυτό μπορεί να σημαίνει και αδιαφορία για τον σύντροφο μας.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, το σεξ είναι το θερμόμετρο της σχέσης ενός ζευγαριού. Παρατηρώντας την σεξουαλική συμπεριφορά των συντρόφων μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το κατά πόσον ο γάμος τους είναι ζωντανός ή νεκρός.
Γιατί σε ένα ζωντανό γάμο, ακόμη κι όταν υπάρχουν θέματα υγείας που δυσκολεύουν την πλήρη σεξουαλική επαφή, οι δύο σύντροφοι μπορούν να βρουν τρόπους να έρχονται κοντά ο ένας στον άλλο και να απολαμβάνουν μαζί το σώμα τους και την εγγύτητα. Ειδικά σε ζευγάρια μεγαλύτερης ηλικίας, που μπορεί η διείσδυση να μην είναι επιλογή για ιατρικούς λόγους, η τρυφερότητα και η εγγύτητα μπορούν να υποκαταστήσουν επαρκώς την διείσδυση.
Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με νέους ανθρώπους, που δεν έχουν κανένα σοβαρό θέμα υγείας, και που απλώς αποφεύγουν να έρχονται κοντά ο ένας με τον άλλο για χρόνια, που αναφέρουν πως πονούν ή δείχνουν πως σιχαίνονται την σεξουαλική επαφή, τότε σίγουρα ο γάμος τους είναι νεκρός, είτε τους αρέσει είτε όχι. Και κάποια στιγμή, ο ένας από τους δύο, ή αν όχι και οι δύο θα βρουν αλλού τον έρωτα, έστω κι αν δεν τον ψάχνουν. Γιατί ένας άνθρωπος που είναι ερωτευμένος με τον σύντροφο του και έχουν μαζί ένα ζωντανό γάμο, δεν έχει μάτια για κανέναν άλλον/η. Όποιος όμως δεν είναι ερωτευμένος, μπορεί ανά πάσα στιγμή να ερωτευτεί.
Εν κατακλείδι, θέλω να μοιραστώ μαζί σας μια ανησυχία μου.
Στην κοινωνία μας, δυστυχώς, υπάρχουν πολλά ζευγάρια που ο γάμος τους είναι νεκρός. Περισσότερα από όσα παίρνουν διαζύγιο. Δεν μπορώ να γνωρίζω το ακριβές ποσοστό, με βάση όμως την κλινική μου εμπειρία, τουλάχιστον το 60% των γάμων είναι νεκροί.
Ένας νεκρός γάμος έχει καταστροφικές επιπτώσεις τόσο για τους δύο συζύγους, όσο και για τα παιδιά τους.
Εάν βάλουμε ως στόχο όλοι, να εξυγιάνουμε τις σχέσεις μας, να σώσουμε όσους γάμους είναι ζωντανοί και σώζονται, και να τελειώσουμε ομαλά όσους είναι νεκροί και σαπίζουν και μολύνουν τα μέλη όλης της οικογένειας, τότε η ψυχική υγεία του λαού μας θα καλυτερεύσει αισθητά.
Εάν αντιλαμβανόμασταν ως λαός, πόσο σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζουμε στις σχέσεις μας, πόσοι άνθρωποι από εμάς ζουν δυστυχισμένοι σε νεκρούς γάμους, χωρίς την χαρά της ζωής και του έρωτα, πόσοι ταλαιπωρούνται από παράλληλες εξωσυζυγικές σχέσεις του εαυτού τους ή του συντρόφου τους, θα παθαίναμε σοκ.
Είναι μάστιγα για την ψυχική και σωματική υγεία του ανθρώπου ένας νεκρός γάμος. Οι εξωσυζυγικές σχέσεις δεν αποτελούν λύση. Προκαλούν πολύ περισσότερα προβλήματα, ακόμη και σε αυτόν τον ίδιο που τις συνάπτει. Αν ωριμάσουμε ως λαός και αναλάβουμε ο καθένας τις ευθύνες του, να αντιμετωπίζουμε την αλήθεια ως έχει και να αποδεχόμαστε τον αναπόφευκτο θάνατο ενός γάμου όπως αναγκαζόμαστε να αποδεχθούμε το αναπόφευκτο θάνατο ενός ανθρώπου, και σταματήσουμε να πιέζουμε τα μέλη μας πρώτον να παντρευτούν χωρίς τις κατάλληλες προϋποθέσεις και δεύτερον να παραμένουν σε νεκρούς γάμους «για το καλό των παιδιών», θα γίνουμε πολύ καλύτεροι άνθρωποι και πολύ καλύτερη κοινωνία μας.
Γιατί ως κοινωνικός επιστήμονας, δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω την θλιβερή κατάντια μας. Θεωρούμε φυσιολογικό να ζούμε στο ψέμα και την υποκρισία, ενθαρρύνουμε αρρωστημένες καταστάσεις όπως νεκρούς γάμους και εξωσυζυγικές σχέσεις και πολεμούμε αλύπητα τα μέλη μας που αποφασίζουν να χωρίσουν και να προχωρήσουν με την ζωή τους.
Ο καθένας από εμάς δικαιούται να ζει αυθεντικά.
Και δεν σημαίνει πως επειδή κόψαμε εμείς την ουρά μας, πως πρέπει να την κόψουν και οι άλλοι.
Ο γνωστός μύθος του Αισώπου, με την αλεπού με την κομμένη ουρά, εξηγεί πολύ καλά την παράνοια μας ως κοινωνία. Όσοι από εμάς δεν είμαστε ευχαριστημένοι με την ζωή μας, όσοι είμαστε μόνοι και δυστυχείς, όσοι είμαστε σε νεκρούς γάμους και αναπόφευκτα δυστυχείς, επιτιθέμαστε με μένος στους ανθρώπους που τολμούν να διακόψουν ένα νεκρό γάμο και δεν θέλουν να προσποιούνται πλέον. Με τον τρόπο μας, τους υποδεικνύουμε πως θα ήταν πολύ καλύτερα να είχαν μια κρυφή εξωσυζυγική σχέση, να πάθουν κατάθλιψη, να πάθουν καρκίνο από την στενοχώρια, αλλά να μην χωρίσουν. Για το καλό των παιδιών.
Ε όχι, διαφωνώ!
Δεν είναι για το καλό των παιδιών που το κάνουμε αυτό. Είναι επειδή δεν αντέχουμε στην ιδέα πως κάποιος έχει το θάρρος να σπάσει τον φαύλο κύκλο, να εξυγιάνει την ζωή του και να είναι καλά. Δεν θέλουμε να είναι οι άλλοι καλά, επειδή δεν είμαστε εμείς. Πόση μιζέρια και κακεντρέχεια
Και χρησιμοποιούμε ως πικραμένος/η εν διαστάσει σύζυγος, ευρύτερη οικογένεια και φιλικό περιβάλλον, τα παιδιά ως μοχλό πίεσης για να αποτρέψουμε την διάλυση και την εξυγίανση ενός νεκρού γάμου. Γιατί μόνο με τον χωρισμό εξυγιαίνεται η κατάσταση όταν ο γάμος είναι νεκρός. Προκαλούμε τύψεις σε όποιον αποφασίζει να διακόψει έναν νεκρό γάμο, και για να το σιγουρέψουμε, στρέφουμε και τα παιδιά του/της εναντίον του. Το φαινόμενο αυτό της γονικής αποξένωσης είναι η κορυφή του παγόβουνου σε αυτή την παράνοια των νεκρών γάμων, που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ξεκινά από την περίοδο που ο γάμος είναι νεκρός και το ζευγάρι δεν χωρίζει.
Γιατί δυστυχώς, υπάρχουν και άνθρωποι που τους βολεύει να ζουν σε ένα νεκρό γάμο, σε ένα γάμο βιτρίνα, γιατί τρομάζουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τους κατάματα ή προτιμούν να εκμεταλλεύονται την καλοσύνη και την ανθρωπιά του άλλου, υποτιμώντας και εξευτελίζοντας τον/την παράλληλα μπροστά στα παιδιά. Γιατί δεν μπορεί από την μια μέρα στην άλλη ένα παιδί να στραφεί εναντίον του γονιού του. Σημαίνει πως μεγάλωσε σε ένα κλίμα ασέβειας και υποτίμησης προς αυτόν. Όσο έντιμος και να είναι.
Γιατί είναι αυτός που έχει εντιμότητα, που θέλει να χωρίσει όταν συνειδητοποιήσει πως ο γάμος του είναι νεκρός, και είναι ανέντιμος αυτός που ενώ γνωρίζει πως ο γάμος του είναι νεκρός, εξακολουθεί να επιμένει με κάθε μέσο να κρατήσει δέσμιο τον άλλο.
Δεν λυπάμαι καθόλου που οι απόψεις μου μπορεί να λυπήσουν κάποιους. Θεωρώ καθήκον μου ως ψυχολόγος να λέω την αλήθεια. Και σε όποιον αρέσει.
Θέκλα Πετρίδου
Ψυχολόγος, συγγραφέας.
